Rok 2021 to dla pracowników Wodociągów Olkuskich rok szczególny bo jubileuszowy. 65-lecie istnienia firmy świętujemy w „szczególnym” czasie, dlatego postanowiliśmy zmienić formułę obchodów. Nasza codzienna praktyka wskazuje, iż wielu odbiorców wciąż nie ma wystarczającej wiedzy na temat pochodzenia wody pitnej, jej jakości, czy systemu działania kanalizacji. Naszą ambicją było stworzenie książki, która trafi do szerszego kręgu Czytelników niż osoby bezpośrednio związane zawodowo z Wodociągami Olkuskimi. W związkuz powyższym postanowiliśmy po raz pierwszy przygotować i wydać publikację własnym sumptem. Wierzymy, że uda nam się przez to stworzyć żywy i ciekawy tekst, który zaskoczy Czytelników nie tylko związanych z regionem olkuskim.
Po raz pierwszy oddaliśmy głos naszym zasłużonym pracownikom. Rozmowy, które przeprowadziliśmy, to zapis żywej historii. Poruszane są w nich również wątki osobiste. Są one dowodem, iż w Wodociągach Olkuskich obowiązywał niepisany etos pracy. Są to osoby, które lubiły i szanowały swoją pracę, a ta pozwalała im budować poczucie własnej wartości. Nasi pracownicy, tłumaczą tak interesujące zagadnienia, jak pochodzenie i jakość wody pitnej, system działania kanalizacji, proces pozyskiwania środków unijnych.
Wodociągi Olkuskie mają liczne powody do dumy i satysfakcji. Z kranów w domach naszych odbiorców płynie woda bardzo dobrej jakości z jedenastu ujęć głębinowych na terenie Jury Krakowsko-Częstochowskiej, w tym z czterech głównych ujęć w miejscowościach: Bydlin, Cieślin i Kolbark, które dostarczają ok. 95,5% wody wtłaczanej do sieci wodociągowej. Pozostałe ok. 4,5% to produkcja z ujęć o niewielkich wydajnościach, pracujących dla potrzeb lokalnych wiejskich społeczności w rejonie olkuskim. Ostatnie lata Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. w Olkuszu prowadziło liczne inwestycje oraz działania poprawiające jakość wody. Zwiększono ilość przyłączonych nieruchomości do systemu kanalizacji sanitarnej wybudowanej w ramach projektu „Porządkowanie gospodarki ściekowej w zlewni Białej Przemszy na terenach gmin: Olkusz, Bukowno, Bolesław, Klucze – etap I”, który był realizowany przy dofinansowaniu ze środków Funduszu Spójności. Uzyskanie dofinansowania w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2007 – 2013 było dla nas priorytetem. Prowadzono inwestycje budowy kanalizacji w Gminach Olkusz, Bukowno, Klucze i Bolesław, zwiększając stopień skanalizowania gmin, a przy tej okazji modernizowano sieć wodociągową. Po raz kolejny sięgnęliśmy po środki Unii Europejskiej w 2018 r. W dniu 25 października 2018 r. Beneficjent Projektu Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Spółka z o.o. z siedzibą w Olkuszu podpisało z Samorządem Województwa Małopolskiego umowę o dofinansowanie Projektu w ramach Osi Priorytetowej 5. Ochrona Środowiska Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Małopolskiego na lata 2014-2020.
Przedmiotem Projektu było wykonanie kanalizacji sanitarnej wraz z wymianą sieci wodociągowej w rejonie następujących ulic: Pocztowa, Miodowa, Łączna, Gołębia, Krótka, Kręta oraz Szkolna w Kluczach. Całkowita wartość Projektu wynosiła 4 131 664,97 brutto PLN, z czego uzyskano dofinansowanie w kwocie 1 721 558,41 PLN. Projekt obejmował budowę kanalizacji sanitarnej o całkowitej długości 1,402 km oraz przebudowę przewodów wodociągowych o całkowitej długości 1,954 km.
Działania spółki zyskiwały coraz większą przychylność mieszkańców, a efekty są również pozytywnie postrzegane w skali kraju. W 2018 r. spółka została wyróżniona w konkursie „ekoLIDER”, organizowanym na okoliczność 25-lecia działalności WFOŚiGW w Krakowie, w kategorii „ekoPOROZUMIENIE”. Prowadzimy dialog ze środowiskami proekologicznymi poprzez organizację przedsięwzięć, w które angażujemy również dzieci. To one stają się ambasadorami naszej misji w swoich domach. Naszą misją jest troska o środowisko naturalne. Stworzyliśmy Uniwersytet prof. Wodniczka, w którym przyjmujemy grupy szkolne. Dzieci dowiadują się o gospodarce wodą i ściekami. To był naprawdę dla nas strzał w dziesiątkę. Zbudowaliśmy ścieżkę ekologiczną przy oczyszczalni ścieków, tak zwaną „ścieżkę Szczurka Gutka”. Nasze najmłodsze „dziecko” Kropelka Ambrelka w formie edukacji zdalnej cieszyła przedszkolaki w całym powiecie olkuskim. Jesteśmy w tej dziedzinie bardzo skuteczni. To przynosi nam autentycznie dużo satysfakcji. Wybuch epidemii Covid-19 niestety wstrzymał plany rozwoju spółki w tym kierunku, głównie związane z edukacją ekologiczną.
Spółka w ostatnich latach prowadziła intensywne działania poprawiające parametry wody, którą oferujemy odbiorcom. Dostarczamy wodę wysokiej jakości. To co nas wyróżnia, to odwaga wprowadzania nowych rozwiązań technologicznych. Jako jedyni w Polsce dysponowaliśmy stacją uzdatniania wody z zastosowaniem unikalnej w skali świata technologii uzdatniania wód pochodzących z odwodnienia lokalnych kopalni rud cynku i ołowiu. Woda ta była złej jakości, co wymagało systematycznych badań, a także badań modelowych dla ustalenia parametrów technologicznych poszczególnych procesów uzdatniania. W 1970 r. zostały wykonane przez Instytut Kształtowania Środowiska w Poznaniu badania modelowe, potwierdzające trafność przyjętego procesu uzdatniania wody surowej. Następnie badania te realizował w latach 1978 – 1980 Instytut Inżynierii Ochrony Środowiska Politechniki Śląskiej pod kierownictwem prof. Waldemara Sawiniaka. Proces uzdatniania składał się z trzech etapów:
– koagulacji przy użyciu siarczanu żelazawego i wapna hydratyzowanego w akcelatorze,
– filtracji poprzez mechaniczne usunięcie zanieczyszczeń z wody na filtrach pospiesznych,
– dezynfekcji dla zniszczenia bakterii i wirusów znajdujących się w wodzie.
Wody kopalniane stanowiły źródło wody pitnej dla naszego regionu od 1978 do 2017 roku. Strategia działań spółki przyczynia się do zachowania równowagi środowiska naturalnego w zlewni rzeki Białej Przemszy, z której pobiera się wodę na potrzeby ok. 80 tysięcy mieszkańców. Dziś system zaopatrzenia w wodę jest oparty na lokalnych ujęciach głębinowych. Sięgamy po wodę o pochodzeniu triasowym oraz jurajskim. Woda z górotworu podawana jest bezpośrednio do sieci wodociągowej, zaś jedyny konieczny sposób jej uzdatniania to dezynfekcja, która odbywa się z wykorzystaniem promieniowania UV oraz dodatkowo, z uwagi na rozległą sieć wodociągową, poprzez chlorowanie. Zadanie to jest trudne w realizacji, gdyż studnie zlokalizowane są poza obszarem leja depresji, jaki wykształcił się w długoletnim okresie eksploatacji lokalnych kopalni. Sieć wodociągowa o długości 746,2 km dostarcza odbiorcom wodę na obszarze gmin: Olkusz, Bukowno, Bolesław i Klucze. Ponadto nasze Przedsiębiorstwo sprzedaje wodę do sąsiednich gmin oraz miejscowości: Trzyciąż, Łazy, Dąbrowa Górnicza – dzielnica Kuźniczka.
Prowadząc inwestycje, również przy wykorzystaniu środków z Unii Europejskiej, stworzyliśmy zintegrowany system gospodarki wodno-ściekowej. Odbieramy, oczyszczamy i odprowadzamy ścieki, które nie stanowią zagrożenia dla środowiska naturalnego. Eksploatujemy oczyszczalnię ścieków w Olkuszu o przepustowości 9 000 m3/d oraz w Bukownie o przepustowości 1 650 m3/d. Nasze inwestycje są odpowiedzią na zmieniające się uwarunkowania w branży, czego przykładem jest zastosowanie technologii suszenia osadów ściekowych przy wykorzystaniu energii słonecznej. Hale suszenia osadów ściekowych zostały wybudowane w ramach naszego sztandarowego Projektu pn.: „Porządkowanie gospodarki ściekowej w zlewni Białej Przemszy na terenach gmin: Olkusz, Bukowno, Bolesław, Klucze – etap I”, który zyskał dofinansowanie z Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko na lata 2007-2013. Ostateczny koszt Projektu wyniósł 207,78 mln zł, z czego kwota dofinansowania stanowiła blisko 122 mln zł. Projekt składał się z dwudziestu kontraktów: dwunastu na roboty budowlane, jednego na dostawę specjalistycznego sprzętu i siedmiu usługowych. Liczba użytkowników nowo wybudowanej sieci kanalizacji sanitarnej wzrosła o 8876. Obecnie sieć kanalizacyjna o długości 235,5km odbiera ścieki od mieszkańców Gmin: Olkusz, Bukowno, Klucze i Bolesław.
Olkusz, „Srebrne Miasto” – siedziba naszej Spółki, to jeden z ważniejszych ośrodków miejskich na ziemiach polskich w średniowieczu, znany z wydobywania cennych kruszców, głównie ołowiu i srebra. Bogactwo Olkusza w tamtym czasie mocno zapisało się w świadomości zbiorowej. Miasto leżało na ważnym szlaku handlowym łączącym Śląsk z Krakowem. Pierwsze historyczne wzmianki o istnieniu wodociągów pochodzą już z połowy XV w. Mieszczanie wnosili wówczas opłaty za wodę dostarczaną drewnianymi rurami. W latach 1449 – 1468 magistrat zatrudniał dwóch rurmistrzów. Tradycja jednak przetrwała: dziś naczelnymi rurmistrzami wodociągów olkuskich są członkowie Zarządu.
Przedsiębiorstwo jest także tradycyjnie silnie związane ze Śląskiem. Historycznie stanowiło zakład nr 15 Wojewódzkich Wodociągów w Katowicach. Nie chodzi jednak wyłącznie o powiązania administracyjne. Przedsiębiorstwo nadal działa w terenie eksploatacji górniczej, co stawia przed firmą liczne wyzwania, między innymi związane ze szkodami górniczymi, czy zanikaniem naturalnych źródeł wody, a także wpływa znacząco na koncepcje inwestycyjne.
Jestem prezesem Olkuskich Wodociągów od 2007 roku. Przed spółką stały wówczas wielkie wyzwania biznesowe i cywilizacyjne. Blisko piętnaście lat pracy w Wodociągach Olkuskich na stanowisku prezesa jest konsekwencją mojej drogi zawodowej. W mojej opinii w pracy ważne jest doświadczenie, wypracowane metody postępowania oraz innowacyjność. Bardzo mnie usatysfakcjonowało, kiedy kilka lat temu zostałem wyróżniony Złotym Dukatem. Zarządzanie to nie tylko wiedza, to też pewna filozofia zarządzania. Tej filozofii zarządzania uczyłem się od swoich poprzedników. Oczywiście trzeba mieć przy tym stosowne cechy charakteru i zwykłą przyzwoitość. Trzeba zachować dystans do rzeczywistości ze świadomością wszystkich swoich wad. Branża doceniła też powyższe osiągnięcia, wręczając mi nagrodę Klucz Sukcesu. Było to wyróżnienie przyznane za osiągnięcia w zakresie zarządzania za budowę nowoczesnego przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjnego przez redakcję magazynu „Kierunek Wod-Kan" i portal kierunek wodkan.pl.
Kończąc, życzę swoim następcom żeby, potrafili cieszyć się z sukcesów innych, a także poczucia zawodowego spełnienia, którego ja mogłem doświadczyć. Życzę też pracownikom, aby mogli realizować się w firmie i zawiązywali przyjaźnie, o których opowiadali na łamach Kroniki ich starsze koleżanki i koledzy. Na koniec życzę mieszkańcom czterech Gmin – Olkusz, Bukowno, Klucze i Bolesław alby niezmiennie mogli cieszyć się wodą jurajską wysokiej jakości. Naszym priorytetem jest praca dla ludzi i blisko ludzi, a także współtworzenie silnej społeczności lokalnej, co wyznacza strategię naszych działań.
Alfred Szylko
