Historia powstania ekspozycji Muzeum Wody
Dnia 30.01.2008r. Zarząd PWiK Sp. z o.o. wraz z Zarządem Stowarzyszenia Szansa Białej Przemszy zawarły porozumienie dotyczące wzajemnej współpracy w zakresie utworzenia Muzeum Wody. Głównym celem porozumienia było powołanie do życia instytucji zajmującej się zachowaniem przedmiotów, materiałów informacyjnych dotyczących wielowiekowej działalności dostarczania wody w powiecie olkuskim oraz roli wody w historii ziemi olkuskiej.
Przedsiębiorstwo udostępniło pomieszczenie przy ul. Wspólnej w Olkuszu (Stacja Uzdatniania Wody) w celu gromadzenia i eksponowania okazów muzealnych. Otwarcie Muzeum nastąpiło 10.09.2008r. W Muzeum zgromadzono bardzo cenne eksponaty drewnianych rur wodociągowych z XV i XVI wieku, elementy projektu oraz rury żeliwne i zasuwy wodociągowe z 1900r., które zostały odzyskane w trakcie prac wykopaliskowych na rynku miasta Olkusza.
Historia zaopatrzenia w wodę miasta Olkusza jest bardzo bogata i sięga XIV w. W tym okresie intensywnie rozwijało się górnictwo i hutnictwo ołowiu i srebra, które potrzebowało znaczne ilości wody dla ówczesnych celów przemysłowych. Z drugiej strony coraz większa ilość ludności związana z górnictwem i hutnictwem potrzebowała również podstawowego surowca, jakim jest woda pitna. Posiadamy dokumenty świadczące o zorganizowanej dostawie wody pitnej do miasta poprzez ujęcia na wzgórzach i sieć doprowadzających rurociągów drewnianych. Wytworzył się zawód rurmistrza, który zajmował się dostarczaniem wody oraz konserwacją urządzeń wodnych. Człowiek renesansu, niemiecki górnik, geolog w czasie swej wyprawy do XVI wiecznego Olkusza Georgius Agricola w dziele De Re Metallica Libri XII (wydanych w Bazylei w 1556 r.) opisuje i zamieszcza drzeworyty dawnych prac górniczych i hutniczych oraz wiele cennych szczegółów m.in. wiercenie rur wodnych. Opisał i zilustrował tzw. polską płuczkę służącą do wzbogacania rudy dla procesów hutniczych. Taką właśnie płuczkę odkryto w Hutkach w gminie Bolesław koło Olkusza w 1997r. Najnowsze badania archeologiczne w rejonie Hutek (ok. 5 km od Olkusza) wykazują, że nad lokalnym strumieniem istniały w średniowieczu płuczki, w których płukano rudy ołowiu i srebra przygotowując je do procesów hutniczych. Rewelacją archeologiczną jest odkrycie w 2011r. w tym rejonie ociosanych belek z drewna jodłowego, których wiek datowany jest na 5000 lat. Być może już w końcowym neolicie wykorzystywano płytkie złoża do pozyskiwania ołowiu i srebra. Prace archeologiczne winny być pilnie kontynuowane a eksponaty i ewentualne makiety należałoby gromadzić w przyszłym dużym muzeum regionalnym w Olkuszu.
Szanowni Państwo,
sala muzealna została przeksztalłcona w salę edukacyjną Uniwersytetu prof. Wodniczka. Zbiory muzealne nadal pozostają w budynku adminitracyjnym po dawnej Stacji Uzdatniania Wody (już nieistniejącej) i mogą je podziwiać uczestnicy zajęć edukacyjnych w Uniwersytecie jak również zwiedzający Ścieżkę terenową "Bez wody nie ma życia" zlokalizowaną wokół niniejszego budynku. (koło budynku Laboratorium PWiK - ul. Wspólna 2c, Olkusz)
Wszystkich zainteresowanych zapraszamy
Zespół Organizacyjny PWiK Sp. z o.o. w Olkuszu
tel. (32) 643-14-15 wew. 102
