Porządkowanie gospodarki ściekowej w zlewni Białej Przemszy

WODOCIĄGI OLKUSKIE W TROSCE O ZLEWNIĘ BIAŁEJ PRZEMSZY

Wielomilionowa inwestycja zakończona

„Porządkowanie gospodarki ściekowej w zlewni Białej Przemszy na terenach gmin: Olkusz, Bukowno, Bolesław, Klucze – etap I” to Projekt, który został zrealizowany przez Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Spółka z o.o. z siedzibą w Olkuszu, dofinansowany z funduszy pozyskanych z Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko na lata 2007 – 2013. Umowa o dofinansowanie z Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie została zawarta 2 listopada 2011 roku, a prace prowadzono od września 2012 roku do grudnia 2015 roku. Ostateczny koszt Projektu zamknął się w kwocie 207 782 059,79 zł z VAT, z czego kwota dofinansowania wyniosła 121 930 096,44 zł. Projekt składał się z dwudziestu kontraktów: dwunastu na roboty budowlane, jednego na dostawę specjalistycznego sprzętu i siedmiu usługowych.

Lokalizacja kontraktów na roboty budowlane

Projekt uporządkowania gospodarki ściekowej, wodociągi olkuskie realizowały na obszarze czterech gmin: Olkusz, Bukowno, Bolesław, Klucze. Projekt obejmował budowę i modernizację sieci kanalizacji sanitarnej, przebudowę i budowę sieci wodociągowej wraz z nowym systemem ujmowania wód podziemnych oraz przebudowę Oczyszczalni Ścieków w Olkuszu.
W ramach Projektu zrealizowano następujący zakres rzeczowy:

• Budowa sieci kanalizacji sanitarnej o długości 66,72 km
• Modernizacja sieci kanalizacji sanitarnej o długości 2,62 km
• Modernizacja sieci wodociągowej o długości 70,05 km
• Budowa magistralnej sieci wodociągowej o długości 17,76 km
• Budowa systemu zaopatrzenia w wodę
• Przebudowa Oczyszczalni Ścieków w Olkuszu
• Zakup sprzętu specjalistycznego

Zrealizowane kontrakty

Na potrzeby realizacji Projektu dofinansowanego z Funduszu Spójności powołana została Jednostka Realizująca Projekt (JRP). Pozycja JRP w projekcie wymagała wyposażenia wydziału w odpowiednie zasoby ludzkie, a zarazem wymusiła na Beneficjencie przyjęcie odpowiednich procedur postępowania, gdyż obowiązki JRP są ściśle określone w regulacjach określających zasady przyznawania środków pomocowych. Dodatkową korzyścią stało się wykształcenie kadry Przedsiębiorstwa, która prowadząc jako JRP inwestycje poznała nowo wytworzoną infrastrukturę, co ułatwi jej przyszłą eksploatację. Projekt przyczynił się do podniesienia kwalifikacji pracowników.

Jednostka zatrudniała personel posiadający doświadczenie inżynierskie oraz doświadczenie w procedurach zamówień publicznych i rozliczeniach finansowych.

I ETAP NOWEGO SYSTEMU ZAOPATRZENIA W WODĘ

Woda dla ponad 80 tysięcy mieszkańców Gmin: Olkusz, Bukowno, Bolesław, Klucze

Dotychczasowym źródłem wody pitnej były wody kopalniane, pochodzące z odwodnienia kopalni rud cynku i ołowiu, uzdatniane na Stacji Uzdatniania Wody w Olkuszu. Rozwiązanie to funkcjonowało od 1978 roku. Rozpoczęcie procesu likwidacji kopalni rud cynku i ołowiu, eksploatowanych przez Zakłady Górniczo - Hutnicze „Bolesław” S.A. w Bukownie, planowane na 2016 r. wymusiło konieczność zmiany systemu zasilania w wodę i poszukiwanie nowych źródeł wody. Na sutek likwidacji kopalni przez zatopienie, nastąpi degradacja wód podziemnych w obrębie piętra triasowego (obecnych źródeł wody pitnej). Podniesienie poziomu wód podziemnych spowoduje ich skażenie m. in. siarczanami i metalami ciężkimi, dyskwalifikującymi je do wykorzystania do celów zaopatrzenia ludności i przemysłu rejonu olkuskiego w wodę. Obecna technologia uzdatniania wody na Stacji Uzdatniania Wody, nie będzie wystarczająca i nie zapewni uzdatniania jej do parametrów wody pitnej przeznaczonej do spożycia przez ludzi, w związku z czym stanie się bezużyteczna.

W kwietniu 2011 r. podjęto decyzję o rozpoczęciu realizacji alternatywnego sposobu zaopatrzenia w wodę opartego na ujęciach wód podziemnych. Głównym źródłem wody w nowym systemie są ujęcia wód głębinowych w Kolbarku, Bydlinie i Cieślinie. Ujęcia wody należy traktować, jako jeden system zasilania w wodę, dla którego zastosowano centralne - elektroniczne sterowanie. Sterowanie pracą będzie odbywało się w zależności od ilości wody, jaka będzie potrzebna dla pokrycia potrzeb mieszkańców, strefy usługowej jak i przemysłu. Łączna produkcja z nowych ujęć wynosi 680 m³/h. Istotnym elementem całego układu są zbiorniki wody czystej „Parcze” w Olkuszu, które w ramach inwestycji również zostały objęte kompleksowym remontem. Woda z nowych ujęć, przed podaniem do sieci wodociągowej, poddawana będzie procesom dezynfekcji (lampy UV oraz chloratory).

NOWA KANALIZACJA SANITARNA

Mniej szamb i bezpieczne środowisko

Prawie 70 km kanalizacji powstało w ramach Projektu. Pierwszą sieć wybudowano już w 2011 roku, jeszcze przed podpisaniem umowy o dofinansowanie, na etapie przygotowania wniosku o dofinansowanie przedsięwzięcia, w ulicach: Mazaniec, Mazaniec, Boczna, Żuradzka w Olkuszu, oraz w Bukownie w ulicach: Młyńska, Leśna. Roboty budowlane kontynuowano po podpisaniu umowy o dofinansowanie w okresie od września 2012 roku do września 2015 roku.

Budowa sieci kanalizacyjnej – Bukowno ul. Sławkowska

Nowo powstała kanalizacja zapewniła odprowadzenie ścieków z istniejącej zabudowy mieszkalnej i usługowej. Uszczelnienie systemu kanalizacyjnego jest istotne, ze względu na zachowanie bezpieczeństwa sanitarnego środowiska naturalnego. Odprowadzenie ścieków systemem kanalizacji zmniejsza ryzyko skażenia wód podziemnych, podstawowego źródła wody pitnej dla mieszkańców regionu olkuskiego. Z podłączenia do nowo wybudowanej sieci kanalizacyjnej skorzysta 8 876 osób.

Rozbudowa sieci kanalizacyjnej wraz z 21 nowymi przepompowniami to system, którego eksploatacja wymaga ciągłej kontroli i przeglądów. Doposażenie taboru samochodowego Przedsiębiorstwa, w samochody specjalistyczne ułatwią eksploatację sieci kanalizacyjnej.

Samochód do inspekcji sieci kanalizacyjnej wraz z wyposażeniem

Samochód wyposażony w instalację do wysokociśnieniowego czyszczenia sieci kanalizacyjnej

Samochód do czyszczenia sieci kanalizacyjnej oraz pompowni w zabudowie samochodu do 3,5t

Samochód do wywozu nieczystości ciekłych o pojemności 10 m³

Samochód specjalistyczny wraz ze sprzętem do kontroli pracy sieci wodociągowej

Agregat prądotwórczy 250 kW

OCZYSZCZALNIA ŚCIEKÓW W OLKUSZU

Zmniejszenie emisji zanieczyszczeń do środowiska naturalnego

Oczyszczalnia ścieków w Olkuszu przyjmuje ścieki z terenów skanalizowanych z obszaru Gminy Olkusz, a dokładnie z obszaru aglomeracji olkuskiej, która obejmuje miasto Olkusz oraz wieś Witeradów.  Ostatnia modernizacja miała miejsce z końcem lat 90 – tych. Przepustowość oczyszczalni wynosi 9 000 m³/d.

Oczyszczalnia Ścieków w Olkuszu przed przebudową

Inwestycja zrealizowana w 2015 r. konieczna była z kilku względów. Po pierwsze, konsekwencje nie wdrożenia zapisów dyrektywy Rady 91/271/EWG z dnia 21 maja 1991r. w zakresie wyposażenia gmin w zbiorcze systemy kanalizacji sanitarnej, jak również uzyskania wymaganych parametrów oczyszczania ścieków w perspektywie do 2015 roku, wiązały się z obciążeniem budżetów gmin skutkami finansowymi.

Po drugie, ograniczenia w wykorzystaniu osadów ściekowych, wynikające z dyrektywy Rady 86/278/EWG z 12 czerwca 1986r. ograniczającej możliwości wykorzystania osadów ściekowych do celów rolniczych i przyrodniczych, wprowadzającej normy dotyczące stężeń metali ciężkich w osadach oraz dyrektywy Rady 1999/31/WE z  26 kwietnia 1999r., zabraniającej składowanie osadów ściekowych (na składowiskach innych niż niebezpieczne i obojętne), których ciepło spalania wynosi powyżej 6 MJ/kg suchej masy - stały się bodźcem dla szukania takich rozwiązań w dziedzinie gospodarki osadowej, które znajdą przede wszystkim uzasadnienie ekonomiczne. Koszt wywozu osadów ściekowych wynosił rocznie ok. 1 mln. złotych, więc logicznym było znalezienie takiego rozwiązania, aby zminimalizować koszty poprzez zmniejszenie ilości wywożonych osadów, jednocześnie nie zapominając o ich dalszej utylizacji.

W maju 2013r. rozpoczęły się prace budowlane na oczyszczalni ścieków i trwały do czerwca 2015 roku. Inwestycja realizowana była w ramach kontraktu W7 „Przebudowa Oczyszczalni Ścieków w Olkuszu”.

Budowa nowej komory napowietrzania

Inwestycja obejmowała:

• modernizację obiektów części mechanicznej oczyszczalni,
  • krata gęsta hakowo – taśmowa,
  • piaskownik z płuczką piasku,

Wiata piaskownika i płuczki piasku

• modernizacja osadników wstępnych – wymiana zgarniaczy,

Osadnik wstępny

• zmianę technologii biologicznego oczyszczania ścieków,
  • komory beztlenowe, służące do redukcji fosforu na drodze biologicznej,
  • komory denitryfikacji, służące do końcowej redukcji azotanów,
  • komory nitryfikacyjno - denitryfikacyjne KN/KD, pracujące na przemian w zależności od potrzeb, służące do nitryfikacji lub denitryfikacji,
  • komory nitryfikacyjne KN (tlenowe), służące do redukcji BZT5 oraz utlenienia związków azotu do azotanów,

Reaktor biologiczny

• montaż dodatkowej dmuchawy,
• budowę nowego zbiornika biogazu wraz z pochodnią,

Zbiornik biogazu

• budowę nowego agregatu prądotwórczego wraz z osprzętem i instalacją CO,
• budowę nowej instalacji odwadniania osadu – prasa,

Stacja odwadniania osadów ściekowych

• budowę suszarni osadu,
• budowę 2-funkcyjnego zbiornika osadu,
• modernizację istniejących rurociągów technologicznych,
• doposażenie oczyszczalni w urządzenia do automatycznego sterowania pracą urządzeń.

Przepustowość oczyszczalni nie wymagała zwiększenia i pozostała na poziomie 9 000m³/dobę.

Przyjęte rozwiązania konstrukcyjne pozwalają na optymalne przystosowanie istniejących obiektów oczyszczalni do przepisów obowiązujących w Polsce i Unii Europejskiej.

Suszarnia osadów ściekowych

Szczególną uwagę należy zwrócić na przyjętą technologię unieszkodliwienia osadów ściekowych poprzez zastosowanie suszenia w suszarni osadów ściekowych. Suszenie osadu odbywać się będzie w trakcie procesu odparowania wody z mechanicznie odwodnionych osadów ściekowych. Suszenie będzie realizowane pod działaniem słońca z okresowym wspomaganiem ciepłem odpadowym.

Zewnętrzna energia elektryczna doprowadzana do hal związana jest tylko z ruchem przewracarki oraz okresową pracą wentylacji mechanicznej (wentylatory cyrkulacyjne).

Suszarnia Osadów ściekowych na Oczyszczalni Ścieków w Olkuszu jest zaprojektowana z wykorzystaniem w pełni automatycznego procesu suszenia.

Suszarnia słoneczna  w Olkuszu powstała w miejscu i z wykorzystaniem istniejącej konstrukcji poletek osadowych. Są to 4  hale o łącznej aktywnej powierzchni 5104 m² pokryte  panelami szklanymi. Panele szklane charakteryzują się wysoką przepuszczalnością światła (90%), wysoką odpornością na zabrudzenia dzięki korzystnym właściwościom elektrostatycznym, co skutkuje wysoką przepuszczalnością światła, nawet po wielu latach eksploatacji. Panele szklane charakteryzują się również wysoką odpornością na starzenie się materiału i odpornością na działanie promieni UV, co wydłuża ich czas eksploatacji. Pokrycie umożliwia przenikanie promieniowania słonecznego i izoluje przestrzeń wewnętrzną od innych czynników atmosferycznych. Usuwanie śniegu oraz wód opadowych z dachu, rozwiązane zostało za pomocą podgrzewanych rynien oraz wewnętrznych podgrzewanych wpustów dachowych i dalej układami przewodów z PE „systemu podciśnieniowego odwodnienia dachów”.

Budowa suszarni osadów ściekowych

Osad bezpośrednio z prasy pompowany jest układem czterech rurociągów do każdej z hal, a następnie rozprowadzany równomiernie po całej hali przez przewracarkę Sludge Manager firmy Thermo-System. Przewracarka wykonuje funkcję rozgarniania osadu pompowanego, przewracania, mieszania i napowietrzania osadu tak, aby wilgotność osadu w przekroju warstwy była taka sama oraz wyładunek osadu wysuszonego do kontenerów znajdujących się pod podłogą na drugim końcu hali.

System transportu osadu na hale suszarni

Wewnątrz hal pracują  wysokosprawne wentylatory cyrkulacyjne oraz wentylatory wyrzutowe powietrza procesowego. Proces suszenia odbywa się w pełnej automatyce. Podczas suszenia mechanicznie odwodnione osady ściekowe (5063 t/rok) są przekształcane z postaci mazistej o początkowej zawartości suchej masy około 23,5% w formę granulatu o  zawartości suchej masy min. 90 % o uziarnieniu 10-20 mm.  Wykonane w tym roku badania potwierdzają wysuszenie osadu na poziomie 92 % suchej masy.

Suszarnia osadów ściekowych

Wysuszony osad jest masowo i objętościowo zredukowany prawie  czterokrotnie, a ponadto jest neutralnym zapachowo, biologicznie ustabilizowanym i łatwym do magazynowania produktem. Dzięki temu wszystkie opcje dalszej przeróbki, szczególnie magazynowanie, transportowanie, zagospodarowanie pozostają otwarte. Ponadto, przed wysuszonym osadem ściekowym otwierają się kolejne, nowe możliwości np. wykorzystania w cementowniach, spalania lub współspalania.

Przewracarka osadów ściekowych w trakcie pracy

W przeciwieństwie do tradycyjnych metod suszenia, koszty eksploatacyjne są znikomo niskie - 100% energii cieplnej to energia słoneczna lub z ciepła odpadowego.

Zastosowana innowacyjna koncepcja pracy łączy minimalne wykorzystanie pracy i obsługi w niekorzystnych warunkach z maksimum wydajności procesu suszenia.

Przewracarka osadów ściekowych w trakcie pracy