Biuro podawcze i Sala Obsługi Klienta od poniedziałku do piątku od 7:00 do 15:00

KASA od poniedziałku do piątku od 8:00 do 14:00

Jesteś tutaj

W Światowy Dzień Wody historycznie...


Jak dawniej miasto Olkusz w wodę zaopatrywano.

Jak pisze pani Danuta Molenda w „Dziejach Olkusza i regionu olkuskiego” (praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka wydana w 1978r.) w wieku XIV czerpano ją ze studni, na przedmieściach także z zalanych szybów. Istnienie łaźni, browarów, a także zapewne nawodnionej fosy, wymagające znacznych ilości wody sugeruje sprowadzanie jej z pobliskich źródeł na północ od miasta.
Wodociągi poświadczone są dopiero w XV wieku. Pierwsze wzmianki o istnieniu wodociągów i opłatach wnoszonych do budżetu miasta przez mieszczan korzystających z wody dostarczanej drewnianymi rurami pochodzą z połowy XV wieku. Wiemy nich, że w latach 1449 -1468 magistrat zatrudniał dwóch rurmistrzów czyli rzemieślników odpowiedzialnych za dostarczanie wody do miasta. W spisie olkuskich rzemieślników z tego okresu znajdujemy zawód łaziebnika. Czyli w XV wieku istniała w Olkuszu łaźnia potrzebująca znaczne ilości wody. W wieku XVI na rynku olkuskim istniał zbiornik wodny, do którego woda doprowadzana była drewnianym rurociągiem głównym i najprawdopodobniej rozprowadzana bocznymi otwartymi rynnami. Miasto w celu ich konserwacji, czyszczenia i utrzymania zatrudniało nadal rurmistrzów. Umowy o opiekę nad rurami i systemem rozprowadzania podpisano w 1551 i 1574 roku z niejakim Klimuntem, któremu powierzono dożywotnio rury wodne olkuskie w opatrywanie i konserwowanie.
Dokumenty przytoczone wyżej świadczą niezbicie, że obecne komunalne przedsiębiorstwo wodociągów i kanalizacji w Olkuszu istnieje już na pewno od XV wieku i liczy sobie 572 lata.
W 1562 roku został rozbudowany system wodociągów. Dwa lata później przeprowadzono ich kontrolę. Prawdopodobnie z tego okresu pochodzą znalezione przy rewitalizacji rynku drewniane rury wodociągowe, które możemy oglądać w 4 miejscach w Olkuszu. Rury znajdują się w Regionalnym Muzeum PTTK, Muzeum Pożarnictwa, Muzeum Wody i w udostępnionych podziemiach ratusza olkuskiego.
W ciekawy sposób łączone są rury drewniane. Używano łączników żelaznych i drewnianych. Oto zdjęcia typowych łączników.

W XVI wieku górnictwo i towarzyszące mu urządzenia były na wysokim poziomie technicznym. Poziom techniki w górnictwie olkuskim znany był w Europie. Nie bez przyczyny uczony niemiecki geolog i górnik Georgius Agricolla odbył podróż na ziemię olkuską z grupą rysowników. Dzięki niemu zachowały się drzeworyty obrazujące wszystkie procesy górnicze i hutnicze w rejonie XVI wiecznego Olkusza. Takie same rury drewniane jak do sprowadzania do miasta wody wykorzystywane były do budowy pomp odwadniających zalane wyrobiska. Poruszane były najpierw siłą mięśni ludzkich. Później instalowano kieraty konne, które uruchamiało od kilku do kilkudziesięciu koni. Na fotografii jest pokazany drzeworyt Agricolli pokazujący pracę pomp wodnych.


Z okazji Światowego Dnia Wody staramy się przybliżyć czytelnikom jak to z tą woda było: czy to do użytku domowego, czy też jak utrudniała ona wydobycie rud ołowiu i srebra.

Autorem tekstu jest Pan Józef Niewdana 
Prezes Stowarzyszenia Szansa Białej Przemszy